Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlanan UZAKTAN ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ, 10.03.2021 tarihli Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.  

İlgili Yönetmeliğin amacı, uzaktan çalışmanın yapılamayacağı işleri, verilerin korunması ve paylaşılmasına ilişkin işletme kurallarının uygulanmasını ve uzaktan çalışmanın usul ve esaslarını belirlenmesi olarak belirtildi.

Uzaktan çalışma kavramı yeni gibi görünse de 1 yılı aşkın süredir birçok hizmet ilişkisinde hali hazırda uygulanmakta. Yönetmelik ile şekil şartları ve içeriğine ilişkin yükümlülüklerin belirlenmesi, taraflar arasında imzalanacak sözleşme kapsamının önemini bir kat daha arttırdı. Doğabilecek hukuki ihtilafların önlenmesi ve zararın en aza indirgenmesi amacıyla talebiniz halinde imza altına alınacak sözleşme içeriği hususunda sizlere destek olacağımızı da hatırlatmak isteriz.

• İşçinin Yazılı Talebinin Alınması ve Taraflar Arasında Ayrıca Bir Yazılı Sözleşme Yapılması Şartı

İş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabileceği gibi hali hazırda iş sözleşmesi devam eden işçinin ve işverenin anlaşması halinde, taraflar arasındaki sözleşme “uzaktan çalışma sözleşmesi”ne dönüştürülebiliyor. Kural olarak işçinin yazılı talebi bulunması ve işverenin bu talebe 30 gün içerisinde yine yazılı olarak cevap vermesi gerekmekte. İşveren, talebi değerlendirirken işin ve işçinin niteliği gereği uzaktan çalışmaya uygunluğu ile somut duruma göre belirlenecek diğer kıstasları göz önünde bulunduracak. Uzaktan çalışmaya geçen işçi, yazılı usulle tekrar işyerinde çalışma talebinde bulunabilecek ve işveren söz konusu talebi öncelikli olarak değerlendirecek

Talebin İşçi Tarafından Gelmesi Kuralının istisnası: Uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmıyor.

Uzaktan çalışma yapılabilmesi için taraflar arasında bu hususta yazılı bir sözleşme akdedilmesi şartı var.

Uzaktan Çalışma Süresi ve Mesai Saatleri Açıkça Belirlenmeli

Yönetmeliğin 9. maddesinde uzaktan çalışma süresine ilişkin olarak, “Uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresi iş sözleşmesinde belirtilir. Mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla taraflarca çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilir. Fazla çalışma işverenin yazılı talebi üzerine, işçinin kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılır.”  hükmü bulunuyor.

Buna göre uzaktan çalışmanın ne kadar süreceği, haftalık 45 saat çalışma esasına göre taraflar arasında serbestçe kararlaştırılabilir. İşçinin onayının alınması ile fazla çalışma yapılabilmesinin de önü açılmış durumda.

• İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Tedbirler

Uzaktan çalışma hayata geçirildikten sonra uygulamada en çok ihtilafın iş güvenliği kapsamında ortaya çıkacağı kanaatindeyiz.

Yönetmeliğe göre İşveren, uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlü olacak. İş Kanunu’na paralel olarak düzenlenen bu maddede işverenden beklenen “tedbir alma” yükümlülüğünün hayata ne şekilde geçirileceği de merak konusu.

Sözleşmeler hazırlanırken iş sağlığı ve güvenliği hususlarının detaylıca belirtilmesi, ileride doğabilecek hukuki ihtilaflarda işveren açısından büyük önem arz etmekte.

Çalışana Gerekli Ekipmanların Sağlanması Zorunlu

Uzaktan çalışma yapılacak adresin de muhakkak yer alması gereken sözleşmede, uzaktan çalışmanın yapılacağı mekan düzenlenmesi konusunda da maddeler bulunmalı. Uzaktan çalışanın mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçları iş sözleşmesinde aksi hüküm bulunmuyorsa işveren tarafından sağlanması gerekiyor. Bu malzeme ve iş araçlarının kullanım esasları ile bakım ve onarım koşulları da açık ve anlaşılır bir şekilde uzaktan çalışana yazılı olarak bildirilmeli. Evden üretim yapımında kullanılacak malzemeleri işveren karşılamak zorunda.

İş araçlarının işveren tarafından sağlanması durumunda, işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesi, işveren tarafından yazılı olarak işçiye teslim edilecek ve teslim edilen belgenin işçi tarafından imzalı bir nüshası işveren tarafından özlük dosyasında saklanacak.

• Verilerin Korunması

Uzaktan çalışma doğası gereği her an müdahale edilebilir olmadığından ve şirketlerin veri saklama yükümlülükleri çalışanları üzerinden de devam ettiğinden, verilerin korunması olgusu da yönetmelik kapsamına alınmış.

11. maddeye göre “İşveren; uzaktan çalışanı, işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirir ve bu verilerin korunmasına yönelik gerekli tedbirleri alır. İşveren, korunması gereken verinin tanım ve kapsamını sözleşmede belirler. Verilerin korunması amacıyla işveren tarafından belirlenen işletme kurallarına uzaktan çalışanın uyması zorunludur.”

Verilerin korunması için çalışana bildirim yaptığını ispat yükü işverende olduğundan, çalışandan bu hususta ayrıca bir taahhütname alınabileceği gibi, uzaktan çalışma sözleşmesi içeriğinde açıkça belirtilebilir.

• Uzaktan Çalışma Yapılamayacak İşler

Yönetmeliğin 12. Maddesinde uzaktan çalışma yapılmayacak işler açıkça belirtilmiş. Buna göre:

Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma, biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamayacak.

Bununla birlikte, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilgili mevzuatına göre hizmet alımı suretiyle gördürülen işler ile millî güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis veya hizmetlerden hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı birim, proje, tesis veya hizmetten sorumlu olan veya hizmeti alan kamu kurum ve kuruluşunca belirlenecek.

YÖNETMELİĞİN TAM METNİNE AŞAĞIDAKİ LİNKTEN ULAŞABİLİRSİNİZ:

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/03/20210310-2.htm